Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sacri N N

  • 1 sacer

    săcer, sā̆cra, sā̆crum (ante-class. collat. form sacer, sacris, sacre; plur.:

    sacres porci,

    Plaut. Men. 2, 2, 16; id. Rud. 4, 6, 4; Varr. R. R. 2, 1, 20; 4, 16; sing. acc.: sacrem porcum, Fest. s. h. v. p. 318 Müll.), adj. [root sa-; Gr. saos, sôos, safe; whence Lat. sānus], dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, = hieros (cf.: sanctus, augustus): Gallus Aelius ait, sacrum esse quocumque modo atque instituto civitatis consecratum sit, sive aedis, sive ara, sive signum, sive locus, sive pecunia, sive quid aliud quod dis dedicatum atque consecratum sit, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.; cf.:

    quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur,

    Macr. S. 3, 7:

    sacrae (res) sunt quae diis superis consecratae sunt: religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3.
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    quicquam (opp. profanum),

    Plaut. Merc. 2, 3, 27; id. Trin. 2, 2, 8; cf.:

    aedificiis omnibus, publicis privatis sacris profanis, sic pepercit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 129; so,

    locus sacer et profanus,

    id. Inv. 1, 26, 38; Auct. Her. 2, 4, 7; Quint. 5, 10, 38:

    miscebis sacra profanis,

    Hor. Ep. 1, 16, 54; id. A. P. 397; Nep. Them. 6, 5; Sall. C. 11, 6:

    villae signis et tabulis refertae partim publicis partim etiam sacris et religiosis,

    Cic. Leg. 3, 13, 31; so (with religiosus) id. Verr. 2, 4, 57, § 127; Suet. Tib. 61:

    mores autem rapere properant quā sacrum quā puplicum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 37:

    (legum) genera sunt tria, sacri, publici, privati juris,

    Quint. 2, 4, 33; cf. in the sup.:

    deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti,

    Ov. H. 9, 159:

    aedes,

    Plaut. Am. 4, 1, 5; Cic. Fam. 13, 11, 1; Quint. 4, 2, 8; Ov. M. 14, 315:

    lucus late sacer,

    Verg. A. 5, 761:

    arvum Martis,

    Ov. M. 7, 101:

    ara,

    Plaut. Aul. 4, 1, 20:

    aurum,

    Liv. 5, 50; cf.

    pecunia (opp. privata),

    Quint. 4, 2, 8:

    arma,

    Liv. 24, 21:

    tus,

    Ov. M. 14, 130:

    sanguis (of the sacrificial victim),

    Cat. 68, 75:

    ales (so called from its use in augury),

    Verg. A. 11, 721:

    luces (with profestae),

    Hor. C. 4, 15, 25; cf.

    dies (with religiosus),

    Suet. Tib. 61:

    tempus,

    Hor. C. S. 4:

    commissum,

    a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9 et saep.— Poet.: vitis (as sacred to Bacchus), Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 149 Vahl.); Hor. C. 1, 18, 1; so,

    laurus,

    id. ib. 3, 4, 18; Verg. A. 7, 60:

    robur,

    Ov. M. 8, 752:

    aqua,

    Hor. C. 1, 1, 22:

    fontes,

    Ov. M. 2, 464; Verg. E. 1, 53:

    focus,

    Hor. Epod. 2, 43:

    Tarentum,

    id. C. 1, 28, 29:

    fines,

    Sil. 3, 501; cf.

    montes (the Alps, because not to be ascended by men),

    id. 4, 70;

    vates (because dedicated to Apollo),

    Hor. C. 4, 9, 28; Tib. 2, 5, 113; cf.:

    sacer interpresque deorum Orpheus,

    Hor. A. P. 391;

    and (for sanctus) of the divinity itself: Vesta,

    Prop. 3, 4 (4, 3), 11; so,

    Cybebe,

    id. 3 (4), 22, 3 (but in Liv. 3, 19: ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti;

    v. the context).—Sacer Mons,

    a hill about three miles from Rome, beyond the Anio, and on the right of the Via Nomentana, to which the Roman people retired during their controversy with the Senate, Liv. 2, 32; 3, 52; Cic. Rep. 2, 37, 63; id. Brut. 14, 54:

    os sacrum, quod imum ventrem sustinet,

    Cael. Aur. Tard. 1, 4: Sacra Via, or ( poet.) Sacer Clivus, a street in Rome leading from the Forum to the Capitol, Cic. Planc. 7, 17; id. Att. 4, 3, 3; Hor. S. 1, 9, 1; id. C. 4, 2, 35; Mart. 1, 70, 5;

    v. also via, I. A. 2.: sacer morbus,

    the epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4:

    sacer lapis,

    a stone landmark, a mere-stone, Liv. 41, 13: os sacrum, anatom. t. t., = Gr. hieron osteon, the lowest bone of the spine, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 24:

    litterae sacrae (eccl. Lat.),

    the Scriptures, Vulg. 2 Tim. 3, 15.—For its combinations with ignis, via, etc., v. those words.—
    (β).
    With gen. (class.):

    ego te sacram coronam surripuisse scio Jovis,

    Plaut. Men. 5, 5, 38; so,

    urna Veneris,

    id. Rud. 2, 5, 16 (for which:

    urna Veneria,

    id. ib. 2, 5, 18):

    Dianae celebris dies,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    sepulcrum Batti veteris,

    Cat. 7, 6; cf. Plin. 8, 21, 31, § 76.—As a predicate: terra, ut focus domiciliorum, sacra deorum omnium est (a transl. of the Platon. Gê hiera pantôn theôn), Cic. Leg. 2, 18, 45:

    illa insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 48.—
    (γ).
    With dat. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    infra, II. A.): sacra Jovi quercus,

    Ov. M. 7, 623:

    esculus Jovi sacra,

    Plin. 16, 4, 5, § 11:

    Nymphis cervus,

    Ov. M. 10, 109:

    Cereri Polyphoetes (as a priest),

    Verg. A. 6, 484:

    pugionem templo Salutis detraxerat gestabatque velut magno operi sacrum,

    Tac. A. 15, 53:

    cupressus Diti sacra,

    Plin. 16, 33, 60, § 139:

    aesculus Jovi,

    id. 16, 4, 5, § 11.—As a predicate:

    Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus,

    Ov. F. 2, 52, quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata).—
    B.
    Transf., in gen., holy, sacred, awful, venerable (not till after the Aug. per., and very rare):

    silentium,

    Hor. C. 2, 13, 29:

    laedere amantes,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 11:

    lingua (Ciceronis),

    Mart. 5, 69, 7:

    Maro,

    id. 8. 56, 3:

    quaedam patris memoria,

    Quint. 11, 1, 59:

    O sacer et magnus vatum labor,

    Luc. 9, 983:

    heu sacri vatum errores,

    Sil. 8, 100.—So used of the emperors;

    disapproved of by Tiberius: (Tiberius) alium dicentem sacras ejus occupationes verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coëgit,

    Suet. Tib. 27.—But soon after Tiberius in general use:

    auris Caesaris,

    Mart. 7, 99, 4:

    sacri lateris custos,

    id. 6, 76, 1:

    apud aures sacras mentitus est,

    Amm. 28, 6, 26 (cf.:

    se Imperatori mentitum,

    id. 28, 6, 26, § 21); and hence, for ecclesiastical: domus, comitatus, scrinia, largitiones, etc., in the law books et saep.
    II.
    In partic., with a bad accessory signif., devoted to a divinity for destruction, forfeited; and absol., accursed, criminal, impious, wicked.
    (α).
    With dat.: si quisquam aliuta faxit, ipsos Jovi sacer esto, Lex Numae ap. Fest. p. 6 Müll.; cf.: ut caput ejus Jovi sacrum esset, an ancient plebiscitum ap. Liv. 3, 55, 7:

    non alienum videtur, de condicione eorum hominum referre, quos leges sacros esse certis diis jubent, quod, cum cetera sacra violari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc.,

    Macr. S. 3, 7.—
    (β).
    Absol.: homo sacer is est, quem populus judicavit ob maleficium; neque fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tribuniciā primā cavetur: si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.: PATRONVS SI CLIENTI FRAVDEM FECERIT SACER ESTO, LEX XII. Tab. ap. Serv. Verg. A. 6, 609;

    in imitation: uter aedilis fuerit, etc.... is intestabilis et sacer esto,

    Hor. S. 2, 3, 181:

    eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri,

    Liv. 3, 55.—
    B.
    Transf., in gen., accursed, execrable, detestable, horrible, infamous, etc. (only poet. and in post-Aug. prose).
    a.
    Of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14; Afran. ap. Non. 397, 22 (with malus); Lucil. ib. 397, 27.— Sup., Plaut. Most. 4, 2, 67:

    homo sacerrimus,

    id. Poen. prol. 90; id. Rud. 1, 2, 69; Turp. ap. Non. 397, 29 (with pessimus). —
    b.
    Of things: sacerrimum domicilium, Turp. ap. Non. 397, 30:

    di magni, horribilem et sacrum libellum,

    Cat. 14, 12:

    hircus alarum,

    id. 71, 1:

    auri fames,

    Verg. A. 3, 57 (for which:

    aurum fame,

    Plin. 33, 1, 3, § 6:

    venenum (Medeae),

    Val. Fl. 7, 165:

    nox,

    id. 8, 25:

    arma metu,

    id. 4, 185; cf.

    pavor,

    id. 1, 798:

    insania,

    Stat. Th. 10, 804:

    morbus,

    i. e. epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4.—With dat.:

    ut immerentis fluxit in terram Remi Sacer nepotibus cruor,

    Hor. Epod. 7, 20.— Comp. and adv. do not appear (as for the comp. v. Varr. L. L. 8, § 77 Müll.).—Hence, subst.: sā̆crum, i, n., something consecrated; a holy or sacred thing, a sacred vessel or utensil; a sanctuary, a temple; a religious act, a sacrifice, etc.; in plur. in gen., sacred rites, religious worship, religion (both of the State and of single races and families; and even of individuals; v. infra, b; class.; most freq. in plur.).
    A.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque parricida esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ubi sacro manus sis admolitus,

    Plaut. As. 3, 2, 24:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    Hor. C. 3, 3, 52:

    metuens velut contingere sacrum,

    id. S. 2, 3, 110:

    apud Cluacinae sacrum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10; Quint. 1, 4, 6:

    Minervae,

    Dict. Cret. 5, 12 fin.:

    theatrum veluti quoddam illius sacri templum vocabimus,

    Quint. 3, 8, 29: [p. 1611] quae (sacerdos Cereris) Graecum illud sacrum monstraret et faceret, Cic. Balb. 24, 55:

    sacrum Herculi facere,

    Liv. 1, 7:

    facere Junoni,

    Prop. 4 (5), 9, 43:

    facto per Magos sacro,

    Suet. Ner. 34:

    sollemne sacrum conficere,

    Flor. 1, 13, 16:

    ita se habet sacrum (Suovetaurilia),

    Quint. 1, 5, 67:

    arma lecta conici in acervum jussit consul sacrumque id Vulcano cremavit,

    Liv. 41, 12:

    sacrum piaculare fieri,

    id. 29, 19:

    sollemne Apollinis sacrum,

    Suet. Aug. 94; Ov. M. 12, 33:

    pyrā sacri sub imagine factā,

    id. ib. 14, 80:

    nec de lucernā fas est accendi sacrum,

    Phaedr. 4, 11, 13:

    neve initianto, nisi ut assolet, Cereri, Graeco sacro,

    according to the Grecian rites, Cic. Leg. 2, 9, 21; cf.:

    vetabo, qui Cereris sacrum Vulgarit arcanae,

    Hor. C. 3, 2, 26:

    morientibus operire (oculos) rursusque in rogo patefacere, Quiritium ritu sacrum est,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    in sacro est,

    id. 18, 12, 30, § 118.—
    (β).
    Plur.: sacra deosque penates.. ex aedibus suis eripuisse dixit, sacred vessels or utensils, holy things, Cic. Verr. 2, 2, 5, § 13; cf. Liv. 5, 40:

    sacra omnia proferre, Auct. B. Alex. 32, 3: portabant canistris,

    Ov. M. 2, 713:

    Troïa,

    Tib. 2, 5, 40:

    velut qui Junonis sacra ferret,

    Hor. S. 1, 3, 11; cf.

    of the same,

    Verg. A. 2, 293; 2, 717 Heyne; Ov. F. 1, 527; id. H. 7, 80; 7, 158:

    cumque suis penetralia sacris,

    i. e. the images of the gods, Penates, id. M. 1, 287:

    jactata aequoribus sacra,

    Hor. C.4,4,54:

    pueri Sacra canunt,

    sacred songs, Verg. A. 2, 239; cf. Ov. Tr. 4, 10, 19:

    sacra ordine in mensā Penatium deorum Ponuntur,

    sacred gifts, offerings, Naev. B. Pun. 1, 11:

    neve ulla vitiorum sacra sollemnia obeunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    sicut in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    qui (Mercurius) sacris anniversariis coleretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84 (for which:

    sacrificiis anniversariis colebatur,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: sacris e principum numero pontifices quinque praefecit,

    id. Rep. 2, 14, 26:

    (Romulus) sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7; cf.:

    sacra Jovi facturus erat,

    Ov. M. 3, 26:

    sacra Jovi Stygio Perficere,

    Verg. A. 4, 638:

    ipse (Numa) plurima sacra obibat,

    Liv. 1, 20:

    densi circumstant sacra ministri,

    Ov. M. 2, 717:

    arcana sacra,

    Hor. Epod. 5, 52; Ov. M. 10, 436:

    fera,

    id. ib. 13, 454:

    nefanda,

    id. ib. 10, 228:

    mystica,

    id. H. 2, 42:

    horrida,

    Sil. 3, 140:

    veneranda,

    id. 7, 382:

    casta,

    Stat. Achill. 1, 370.
    a.
    Divine worship or religion in gen.: publica sacra, quae publico sumptu pro populo fiunt, quaeque pro montibus, pagis, curiis, sacellis: at privata, quae pro singulis hominibus, familiis, gentibus fiunt, Fest. pp. 244 and 245 Müll.; Liv. 5, 52:

    quo foedere (Romulus) et Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    quod per populum errari fas non erat propter religionem sacrorum,

    id. Agr. 2, 7, 18; so,

    religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69:

    sacra Cereris conficere,

    id. Balb. 24, 55; so,

    Cereris,

    Hor. S. 2, 8, 14 (cf. supra, a fin.):

    Eleusina,

    Suet. Claud. 23:

    Junonis,

    Hor. S. 1, 3, 11:

    Orphica,

    rites, solemnity, festival, Cic. N. D. 3, 23, 58:

    Bacchia,

    Ov. M. 3, 518:

    trieterica Bacchi,

    id. ib. 6, 587:

    Dianae,

    id. ib. 7, 94;

    15, 489: Isidis,

    Suet. Oth. 12 et saep.—
    b.
    The private religious rites of a gens, a family, etc. (observed by the Romans with the greatest care):

    sacra privata perpetua manento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22; cf. id. ib. 2, 19, 47:

    an gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet?

    Liv. 5, 52:

    ut ne morte patris familias sacrorum memoria occideret,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    docebant (antiqui) tribus modis sacris adstringi,

    id. ib. 2, 20, 49:

    magnum est eadem habere monumenta majorum, eisdem uti sacris, sepulcra habere communia,

    id. Off. 1, 17, 55; cf.:

    ut qui natus sit, ignoret, cujus sanguinis, quorum sacrorum sit,

    Liv. 4,2:

    sacra interire illi (majores) noluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    sacrorum alienatio,

    id. Or. 42, 144 (v. alienatio); cf. sing.:

    sacrum familiare,

    Macr. S. 1, 16:

    nuptialia,

    marriage solemnities, Quint. 1, 7, 28;

    called also jugalia,

    Ov. M. 7, 700; cf. respecting the sacra privata of the Romans, Savigny, in his Zeitschr. 2, p. 397 sq.—
    c.
    Poet., poems (as sacred to the Muses):

    mihi jam puero caelestia sacra placebant, Inque suum furtim Musa trahebat opus,

    Ov. Tr. 4, 10, 19:

    vatum,

    Pers. prol. 7:

    Maronis,

    Mart. 7, 63, 5. —
    2.
    Prov.
    a.
    Inter sacrum saxumque stare, to stand between the victim and the knife, i. e. to be between the door and the wall, to be in great straits, Plaut. Capt. 3, 4, 84; cf.:

    inter sacrum et saxum positus,

    App. M. 11, p. 271 fin.
    b.
    Hereditas sine sacris, i. e. a great profit without trouble, = a rose without thorns, meat without bone, etc. (because the keeping up of the sacra privata was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8, and id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Transf., in gen. (the figure being borrowed from secret religious rites), in plur.: sacra, secrets, mysteries (not till after the Aug. period, and very rare):

    sacra tori coitusque novos referebam,

    Ov. M. 7, 709:

    peregisse mihi videor sacra tradentium artes,

    Quint. 5, 14, 27 (cf.:

    omnes fere, qui legem dicendi, quasi quaedam mysteria, tradiderunt,

    id. 5, 13, 60):

    litterarum colere,

    id. 10, 1, 92:

    studiorum profanare,

    Tac. Or. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sacer

  • 2 sacrum

        sacrum ī, n    [sacer], something consecrated, a holy thing, sacred vessel, sacred utensil, holy place, sanctuary, temple: sacrum qui clepsit rapsitque: metuens velut contingere sacrum, H.: arma conici in acervum iussit sacrumque id Volcano cremavit, L.: pyrā sacri sub imagine factā, O.: sacra ex aedibus suis eripuisse, sacred vessels: Iunonis sacra ferre, H.: cumque suis penetralia sacris, i. e. the Penates, O.— A sacred act, religious rite, act of worship, sacrifice, religious service: Graecum illud sacrum monstrare: neve initianto Graeco sacro, according to the Grecian rites: Cereris sacrum Volgare arcanae, H.: pueri Sacra canunt, sacred songs, V.: sacris pontifices quinque praefecit: sacra diis aliis Albano ritu facit, L.: Orphica, festival: Bacchica, O.: Arcana sacra, H.— Plur, divine worship, religion: Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis: religio sacrorum.— Private religious rites, gentile rites, family worship (peculiar to a gens or family, and preserved by tradition): sacra privata perpetua manento: gentilicia, L.: amissis sacris paternis: iugalia, marriage solemnities, O.— A secret, mystery: mihi iam puero caelestia sacra placebant, poetic inspiration, O.: Sacra tori, O.
    * * *
    sacrifice; sacred vessel; religious rites (pl.)

    Latin-English dictionary > sacrum

  • 3 antistes

        antistes itis, m and f    [ante + STA-], an overseer of a temple, high-priest, priest of a rite or a god: caerimoniarum: sacri eius, L.: Iovis, N.: sacrorum, Iu. — Fem. (for antistita): adsiduae templi antistites, unremitting attendants at, L.— Meton., a master: artis dicendi.
    * * *
    I
    (high) priest/priestess; mouthpiece of god; master/authority (w/GEN); protector
    II
    bishop, abbot, prelate; master; occasionally applied to those of inferior rank

    Latin-English dictionary > antistes

  • 4 mōnstrātor

        mōnstrātor ōris, m    [monstro], an introducer, inventor, teacher: aratri, i. e. Triptolemus, V.: sacri iniqui, of human sacrifices, O.: hospiti, Ta.
    * * *
    guide, demonstrator

    Latin-English dictionary > mōnstrātor

  • 5 sacer

        sacer cra, crum, adj. with sup.    [1 SAC-], dedicated, consecrated, devoted, sacred: aedes: aedificia: locus: iura sacerrima lecti, O.: luctus late, V.: aurum, L.: tus, O.: ales (as regarded in augury), V.: tempus, H.: commissum, a crime against religion: vitis (sacred to Bacchus), H.: robur, O.: aqua, H.: fontes, V.: sacer interpresque deorum Orpheus, H.: sacro Dianae celebris die, H.: terra sacra deorum est: Sacra Iovi quercus, O.: Cereri Polyphoetes, V.: mensis Manibus, O.—As nom prop.: legiones in Sacrum montem secessisse, to the Sacred mount (on the right bank of the Anio, three miles from Rome), L.: Sacra via, Holy street (between the Forum and the Capitol): Ibam forte viā Sacrā, H.— Regarded with reverence, holy, awful, venerable: silentium, H.; cf. ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, L.— Devoted, forfeited, accursed, given over: sacer esto, H.: eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri, L.: ut eius caput Iovi sacrum esset, L.— Accursed, execrable, detestable, horrible, infamous: Auri fames, V.: Remi Sacer nepotibus cruor, H.
    * * *
    sacra, sacrum ADJ
    sacred, holy, consecrated; accursed, horrible, detestable

    Latin-English dictionary > sacer

  • 6 sollemne

        sollemne is, n    [sollemnis], a religious rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, festival, solemnity: publicum, L.: antiquissimum, L.: adlatum ex Arcadiā, festal games, L.: sollemnia eius sacri, L.: tumulo sollemnia mittent, V.— A custom, usage, practice, observance, habit: nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.: mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, L.: Insanire putas sollemnia me, i. e. in the common way, H.

    Latin-English dictionary > sollemne

  • 7 tripūs

        tripūs podis, m, τρίπουσ, a three-footed seat, tripod: Donarem tripodas, praemia fortium Graiorum, H.: sacri tripodes, V.—The tripod of Pythia at Delphi: concertare cum Apolline de tripode, V., O.: Mittitur ad tripodas, i. e. to the Delphic oracle, O.
    * * *
    I
    three-legged stand, tripod; the oracle at Delphi; oracles in general
    II
    tripodos/is N M
    three-legged stand, tripod; the oracle at Delphi; oracles in general

    Latin-English dictionary > tripūs

  • 8 Arabia

    Ā̆răbĭa (on account of the long A in Prop. 3, 10, 16, erroneously written by many Arrabia; cf. Jahn ad Hor. C. 3, 4, 9), ae, f., = Arabia.
    I.
    In an extended sense, the country Arabia, divided by the ancients into Petrœa (from its principal city, Petra), Deserta, and Felix, Plin. 5, 11, 12, § 65; Mel. 1, 10; Vulg. 3 Reg. 10, 15; ib. Gal. 4, 25 al.—
    II.
    In a more restricted sense, a town in Arabia Felix, Mel. 3, 8, 7. —Hence, Ārăbĭcus, a, um, adj., Arabic, Arabian:

    odor (i. e. tus),

    Plaut. Mil. 2, 5, 2:

    sinus,

    Plin. 2, 67, 67, § 168; Mel. 3, 8, 1:

    resina,

    Plin. 14, 20, 25, § 122:

    adamas,

    id. 37, 4, 15, § 56:

    alites,

    id. 37, 10, 54, § 146:

    balanus,

    id. 12, 21, 46, § 102:

    lapicidinae, i. e. of alabaster,

    id. 36, 12, 17, § 78:

    spina,

    the acacia, id. 24, 12, 65, § 107:

    vectis,

    Curt. 7, 2. 17. — Absol.: Ārăbĭca, ae, f. (sc. gemma), a precious stone, similar to ivory, perh. a kind of chalcedony or onyx, Plin. 37, 10, 54, § 145; Isid. Orig. 16, 14.— Ārăbĭcē, adv.: facite olant aedes Arabice, make the apartments redolent with the perfumes of Araby ( frankincense, which was brought from Arabia), Plaut. ap. Diom. p. 378 P. (Arabice olet, id est ex odoribus Arabicis, Fest. p. 23): Arabice sacri vocantur, in Arabic, Sol. c. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > Arabia

  • 9 Arabica

    Ā̆răbĭa (on account of the long A in Prop. 3, 10, 16, erroneously written by many Arrabia; cf. Jahn ad Hor. C. 3, 4, 9), ae, f., = Arabia.
    I.
    In an extended sense, the country Arabia, divided by the ancients into Petrœa (from its principal city, Petra), Deserta, and Felix, Plin. 5, 11, 12, § 65; Mel. 1, 10; Vulg. 3 Reg. 10, 15; ib. Gal. 4, 25 al.—
    II.
    In a more restricted sense, a town in Arabia Felix, Mel. 3, 8, 7. —Hence, Ārăbĭcus, a, um, adj., Arabic, Arabian:

    odor (i. e. tus),

    Plaut. Mil. 2, 5, 2:

    sinus,

    Plin. 2, 67, 67, § 168; Mel. 3, 8, 1:

    resina,

    Plin. 14, 20, 25, § 122:

    adamas,

    id. 37, 4, 15, § 56:

    alites,

    id. 37, 10, 54, § 146:

    balanus,

    id. 12, 21, 46, § 102:

    lapicidinae, i. e. of alabaster,

    id. 36, 12, 17, § 78:

    spina,

    the acacia, id. 24, 12, 65, § 107:

    vectis,

    Curt. 7, 2. 17. — Absol.: Ārăbĭca, ae, f. (sc. gemma), a precious stone, similar to ivory, perh. a kind of chalcedony or onyx, Plin. 37, 10, 54, § 145; Isid. Orig. 16, 14.— Ārăbĭcē, adv.: facite olant aedes Arabice, make the apartments redolent with the perfumes of Araby ( frankincense, which was brought from Arabia), Plaut. ap. Diom. p. 378 P. (Arabice olet, id est ex odoribus Arabicis, Fest. p. 23): Arabice sacri vocantur, in Arabic, Sol. c. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > Arabica

  • 10 Arabice

    Ā̆răbĭa (on account of the long A in Prop. 3, 10, 16, erroneously written by many Arrabia; cf. Jahn ad Hor. C. 3, 4, 9), ae, f., = Arabia.
    I.
    In an extended sense, the country Arabia, divided by the ancients into Petrœa (from its principal city, Petra), Deserta, and Felix, Plin. 5, 11, 12, § 65; Mel. 1, 10; Vulg. 3 Reg. 10, 15; ib. Gal. 4, 25 al.—
    II.
    In a more restricted sense, a town in Arabia Felix, Mel. 3, 8, 7. —Hence, Ārăbĭcus, a, um, adj., Arabic, Arabian:

    odor (i. e. tus),

    Plaut. Mil. 2, 5, 2:

    sinus,

    Plin. 2, 67, 67, § 168; Mel. 3, 8, 1:

    resina,

    Plin. 14, 20, 25, § 122:

    adamas,

    id. 37, 4, 15, § 56:

    alites,

    id. 37, 10, 54, § 146:

    balanus,

    id. 12, 21, 46, § 102:

    lapicidinae, i. e. of alabaster,

    id. 36, 12, 17, § 78:

    spina,

    the acacia, id. 24, 12, 65, § 107:

    vectis,

    Curt. 7, 2. 17. — Absol.: Ārăbĭca, ae, f. (sc. gemma), a precious stone, similar to ivory, perh. a kind of chalcedony or onyx, Plin. 37, 10, 54, § 145; Isid. Orig. 16, 14.— Ārăbĭcē, adv.: facite olant aedes Arabice, make the apartments redolent with the perfumes of Araby ( frankincense, which was brought from Arabia), Plaut. ap. Diom. p. 378 P. (Arabice olet, id est ex odoribus Arabicis, Fest. p. 23): Arabice sacri vocantur, in Arabic, Sol. c. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > Arabice

  • 11 Arabicus

    Ā̆răbĭa (on account of the long A in Prop. 3, 10, 16, erroneously written by many Arrabia; cf. Jahn ad Hor. C. 3, 4, 9), ae, f., = Arabia.
    I.
    In an extended sense, the country Arabia, divided by the ancients into Petrœa (from its principal city, Petra), Deserta, and Felix, Plin. 5, 11, 12, § 65; Mel. 1, 10; Vulg. 3 Reg. 10, 15; ib. Gal. 4, 25 al.—
    II.
    In a more restricted sense, a town in Arabia Felix, Mel. 3, 8, 7. —Hence, Ārăbĭcus, a, um, adj., Arabic, Arabian:

    odor (i. e. tus),

    Plaut. Mil. 2, 5, 2:

    sinus,

    Plin. 2, 67, 67, § 168; Mel. 3, 8, 1:

    resina,

    Plin. 14, 20, 25, § 122:

    adamas,

    id. 37, 4, 15, § 56:

    alites,

    id. 37, 10, 54, § 146:

    balanus,

    id. 12, 21, 46, § 102:

    lapicidinae, i. e. of alabaster,

    id. 36, 12, 17, § 78:

    spina,

    the acacia, id. 24, 12, 65, § 107:

    vectis,

    Curt. 7, 2. 17. — Absol.: Ārăbĭca, ae, f. (sc. gemma), a precious stone, similar to ivory, perh. a kind of chalcedony or onyx, Plin. 37, 10, 54, § 145; Isid. Orig. 16, 14.— Ārăbĭcē, adv.: facite olant aedes Arabice, make the apartments redolent with the perfumes of Araby ( frankincense, which was brought from Arabia), Plaut. ap. Diom. p. 378 P. (Arabice olet, id est ex odoribus Arabicis, Fest. p. 23): Arabice sacri vocantur, in Arabic, Sol. c. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > Arabicus

  • 12 celebratio

    cĕlē̆brātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    A numerous assemblage, concourse:

    hominum coetus et celebrationes,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    quae domus? quae celebratio cottidiana?

    id. Sull. 26, 73.—
    II.
    The celebrating of a festival in great numbers, a festal celebration, a festival:

    ludorum,

    Cic. Att. 15, 29, 1; cf. Tac. A. 1, 15:

    epuli,

    Vell. 2, 56, 1:

    sacri,

    Plin. 30, 1, 3, § 12.—
    * III.
    An honoring, a commending, praising:

    celebrationem habere,

    to be valued, esteemed, Plin. 34, 5, 10, § 19.

    Lewis & Short latin dictionary > celebratio

  • 13 comitium

    cŏm-ĭtĭum, ii, n. [locus a coëundo, id est insimul veniendo, est dictus, Paul. ex Fest. p. 38, 12 Müll.; cf. Varr. L. L. 5, § 155 id.: comitium ab eo quod coibant eo comitiis curiatis, et litium causā].
    I.
    In sing., the place for the assembling of the Romans voting by the curiœ situated near the Forum, and separated from it by the ancient Rostra, but sometimes considered as a part of the Forum in a more extended sense (hence, in Dion. Halic. ho kratistos and o epiphanestatos tês agoras topos: IN COMITIO AVT IN FORO, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; Cic. Sest. 35, 75; id. Verr. 2, 1, 22, § 58; id. Brut. 84, 289; Liv. 1, 36, 5; 27, 36, 8; 10, 24, 18; Plaut. Curc. 4, 1, 9 et saep.; cf. Dict. of Antiq.—
    B.
    Transf., any place of assembly out of Rome;

    so of the Ephoreum at Sparta,

    Nep. Ages. 4, 2.—
    C.
    Trop.:

    quod (es) esset animi vestibulum et orationis janua et cogitationum comitium,

    App. Mag. 7, p. 278, 1; so, sacri pectoris, Mam. Grat. Act. ad Jul. 15.—
    II.
    Plur.: cŏmĭtĭa (access. form cŏmĭtĭae, Fratr. Arval. ap. Marin. p. 43; Gloss. Labb. p. 33), the assembly of the Romans for electing magistrates, etc., the comitia. —The comitia were of three kinds.
    1.
    Comitia curiata, the most ancient, voting by curiæ, held in the comitium (v. I.), gradually restricted by,
    2.
    The Comitia centuriata, the proper assembly of the populus Romanus, voting by centuries, instituted by Servius Tullius, continuing through the whole time of the republic, commonly held in the Campus Martius (not in the comitium, as is asserted by many from the similarity of the name; cf.

    campus, II.),

    Gell. 15, 27, 2 sqq.; Cic. Agr. 2, 11, 27; id. Dom. 14, 38; Liv. 5, 52, 15; cf. Cic. Leg. 3, 19, 44.—
    3.
    Comitia tributa, voting by tribes, and commonly held in the Forum, but in choosing magistrates, freq. in the Campus Martius, convened for the first time in the trial of Coriolanus, two years after the introduction of the office of tribune of the people. In them the inferior magistrates (ædiles, tribunes of the people, quæstors), and, later, the Pontifex Maximus also, were chosen, Cic. Leg. 3, 19, 45; id. Agr. 2, 11, 27; Liv. 2, 58, 1; 2, 60, 4; Gell. 15, 27, 3; cf.

    Dict. of Antiq.—Upon the comitia calata, v. 1, calo.—The usual t. t. for holding such comitia is: comitia habere,

    Cic. Div. 2, 18, 43; freq. in all periods;

    they were designated according to the magistrates who were to be chosen in them, as consularia,

    Cic. Verr. 1, 6, 17; id. Mur. 18, 38:

    praetoria,

    Liv. 10, 22, 8:

    tribunicia,

    Cic. Att. 1, 1, 1; Liv. 6, 39, 11:

    militaria,

    Liv. 3, 51, 8:

    quaestoria,

    Cic. Fam. 7, 30, 1; cf.

    also: comitia consulum,

    Liv. 3, 20, 8; and:

    comitia fiunt regi creando,

    id. 1, 35, 1:

    edicere comitia consulibus creandis,

    id. 3, 37, 5:

    comitia conficere,

    Cic. Fam. 10, 36, 12:

    differre,

    Liv. 6, 37, 12:

    dimittere,

    Cic. Att. 1, 14, 5:

    ducere,

    id. ib. 4, 15, 7:

    inire,

    Suet. Vesp. 5.—
    B.
    Transf., of other elections, out of Rome, Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129; Liv. 42, 43, 7; Tab. Heracl. v. 24 sq.—
    C.
    Trop.:

    ibo intro, ubi de capite meo sunt comitia, i. e.,

    where my fate is deciding, Plaut. Aul. 4, 7, 20:

    Pseudulus mihi centuriata capitis habuit comitia,

    id. Ps. 4, 7, 134:

    meo illic nunc sunt capiti comitia,

    id. Truc. 4, 3, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > comitium

  • 14 Conditor

    1.
    condĭtor, ōris, m. [id.], a maker, builder, framer, establisher, founder, author, compiler, etc.
    I.
    Prop. (class.; most freq. in the poets and prose writers after the Aug. per.).
    (α).
    With gen.:

    Romanae arcis,

    Verg. A. 8, 313:

    oppidum magnum, cujus conditor,

    Sall. J. 89, 4:

    simulacra infantium conditorum urbis,

    i. e. Romulus and Remus, Liv. 10, 23, 12; cf.:

    casa illa conditoris nostri,

    id. 5, 53, 8; cf.

    of the founders of states,

    Ov. M. 4, 566; 14, 849; *Hor. A. P. 394; Quint. 2, 16, 9; 3, 2, 4 al.; Suet. Aug. 7; 98 Bremi al.:

    tanti regni Cyrus,

    Just. 2, 10: historiae, Ov. lb. 522; Poët. ap. Quint. 8, 3, 29:

    Romani anni,

    i. e. author of the Fasti, Ov. F. 6, 21:

    scientiae medicorum,

    Sen. Ep. 95, 20:

    pessimorum carminum,

    Curt. 8, 5, 8:

    legum atque jurium,

    Plaut. Ep. 3, 4, 86; cf.:

    legum lator conditorque Romani juris,

    Liv. 3, 58, 2:

    ejus sacri,

    id. 39, 17, 7:

    Romanae libertatis,

    id. 8, 34, 3; 1, 42, 4:

    mundi,

    Sen. Ep. 119, 15; id. Phoen. 655.—Rarely,
    (β).
    Absol.: T. Sicinium... conditorem Veios sequantur, i. e. who advises a removal to Veii, ktistên, Liv. 5, 24, 11:

    conditorum, parentum, deorum numero nobis eritis,

    id. 7, 30, 19:

    sacrificium quod Aeneae conditori faciunt,

    id. 40, 4, 9:

    humilis,

    writer, author, Tib. 4, 1, 4.—In a sarcastic pun:

    ipse conditor totius negotii Guttam aspergit huic Balbo (with allusion to the meaning of condo, to lay up fruits, cf. the foll.),

    Cic. Clu. 26, 71.—
    II.
    Condĭ-tor, nom. propr., a rural deity who presided over the laying up of fruits, acc. to Serv. ad Verg. G. 1, 21.
    2.
    condītor, ōris, m. [condio], one who prepares a thing in a savory manner, a seasoner (very rare): ciconiarum, Poët. ap. Schol. Hor. S. 2, 2, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > Conditor

  • 15 conditor

    1.
    condĭtor, ōris, m. [id.], a maker, builder, framer, establisher, founder, author, compiler, etc.
    I.
    Prop. (class.; most freq. in the poets and prose writers after the Aug. per.).
    (α).
    With gen.:

    Romanae arcis,

    Verg. A. 8, 313:

    oppidum magnum, cujus conditor,

    Sall. J. 89, 4:

    simulacra infantium conditorum urbis,

    i. e. Romulus and Remus, Liv. 10, 23, 12; cf.:

    casa illa conditoris nostri,

    id. 5, 53, 8; cf.

    of the founders of states,

    Ov. M. 4, 566; 14, 849; *Hor. A. P. 394; Quint. 2, 16, 9; 3, 2, 4 al.; Suet. Aug. 7; 98 Bremi al.:

    tanti regni Cyrus,

    Just. 2, 10: historiae, Ov. lb. 522; Poët. ap. Quint. 8, 3, 29:

    Romani anni,

    i. e. author of the Fasti, Ov. F. 6, 21:

    scientiae medicorum,

    Sen. Ep. 95, 20:

    pessimorum carminum,

    Curt. 8, 5, 8:

    legum atque jurium,

    Plaut. Ep. 3, 4, 86; cf.:

    legum lator conditorque Romani juris,

    Liv. 3, 58, 2:

    ejus sacri,

    id. 39, 17, 7:

    Romanae libertatis,

    id. 8, 34, 3; 1, 42, 4:

    mundi,

    Sen. Ep. 119, 15; id. Phoen. 655.—Rarely,
    (β).
    Absol.: T. Sicinium... conditorem Veios sequantur, i. e. who advises a removal to Veii, ktistên, Liv. 5, 24, 11:

    conditorum, parentum, deorum numero nobis eritis,

    id. 7, 30, 19:

    sacrificium quod Aeneae conditori faciunt,

    id. 40, 4, 9:

    humilis,

    writer, author, Tib. 4, 1, 4.—In a sarcastic pun:

    ipse conditor totius negotii Guttam aspergit huic Balbo (with allusion to the meaning of condo, to lay up fruits, cf. the foll.),

    Cic. Clu. 26, 71.—
    II.
    Condĭ-tor, nom. propr., a rural deity who presided over the laying up of fruits, acc. to Serv. ad Verg. G. 1, 21.
    2.
    condītor, ōris, m. [condio], one who prepares a thing in a savory manner, a seasoner (very rare): ciconiarum, Poët. ap. Schol. Hor. S. 2, 2, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > conditor

  • 16 constitutor

    constĭtūtor, ōris, m. [constituo], an orderer, arranger (mostly post-class.):

    legis,

    Quint. 3, 6, 43:

    rerum omnium Deus,

    Lact. 3, 9, 10:

    Deus machinator constitutorque rerum,

    id. 4, 6, 1:

    moderatorque cunctorum,

    Arn. 3, p. 101:

    SACRI CERTAMINIS,

    Inscr. Grut. 254, 4:

    CONSTITVTORES COLLEGII NVMINIS DOMINORVM,

    Inscr. Orell. 2389.

    Lewis & Short latin dictionary > constitutor

  • 17 discors

    dis-cors, cordis ( nom. f. discordis, Pompon. ap. Prisc. p. 726 Com., v. 164 Rib.), adj. [cor], discordant, disagreeing, inharmonious, at variance; opp. concors (class.).
    I.
    Prop.
    A.
    Of persons: homines non contentione, non ambitione discordes, * Cic. Agr. 2, 33, 91:

    ad alia discordes,

    Liv. 4, 26:

    in civitate discordi,

    Tac. H. 2, 10:

    vexillarii discordium legionum,

    id. A. 1, 38.— Poet.:

    Tanais discors,

    Hor. C. 3, 29, 28 et saep.;

    of Minotaurus: fetus,

    Ov. M. 8, 133:

    civitas secum ipsa discors,

    Liv. 2, 23:

    filius (Tigranis) discors patri,

    Vell. 2, 37, 2; so with dat., Tac. A. 3, 42; 11, 6; 14, 38.—
    B.
    Of inanimate things:

    inter se discordia membra,

    Lucr. 5, 894; Liv. 9, 3:

    semina rerum,

    Ov. M. 1, 9:

    venti,

    Verg. A. 10, 356; Ov. M. 4, 621:

    arma,

    Verg. G. 2, 459; Tib. 2, 3, 37; cf.

    bella,

    Ov. M. 9, 403:

    animi,

    Verg. A. 9, 688:

    vesania,

    Hor. S. 2, 3, 174:

    concordia rerum,

    id. Ep. 1, 12, 19:

    symphonia,

    id. A. P. 374.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., unlike, discordant, different (post-Aug):

    hostes moribus et linguis,

    Curt. 4, 13, 4:

    linguae tot populorum,

    Plin. 3, 5, 6, § 39:

    aestus marini tempore,

    i. e. taking place at different times, id. 2, 97, 99, § 218:

    mixtura generum in vino, non modo in musto discors,

    id. 17, 22, 35, § 187.—
    B.
    Different, distinct, double:

    a fonte discors manat hinc uno latex,

    two distinct streams, Sen. Herc. Fur. 711:

    se scindit unius sacri Discors favilla,

    id. Oed. 322:

    discordemque utero fetum tulit,

    Ov. M. 8, 133 (Merk. al. dissortem).— Comp., sup., and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > discors

  • 18 extra

    extrā (old form EXTRAD repeatedly in the S. C. de Bacchan.; v. below, and cf. the letter D.), adv. and praep. [contr. from exterā, sc. parte, from exter].
    I.
    Adv. ( comp. exterius, see below), on the outside, without (syn.: extrinsecus, foris; opp. intra, intus, in).
    A.
    Lit.:

    vitiles (alvos apium) fimo bubulo oblinunt intus et extra,

    Varr. R. R. 3, 16, 16; cf.:

    cum extra et intus hostem haberent,

    Caes. B. C. 3, 69, 4; Cels. 6, 18, 7; 9:

    maceries levigatur extra intraque,

    Col. 8, 15, 2;

    for which without a copula: extra intra,

    Plin. 6, 32, 38, § 205; cf.:

    nil intra est oleam, nil extra est in nuce duri,

    Hor. Ep. 2, 1, 31:

    et in corpore et extra esse quaedam bona,

    Cic. Fin. 2, 21, 68; cf.:

    aut in animis aut in corporibus aut extra esse possunt,

    id. Part. Or. 11, 37:

    ea, quae extra sunt,

    id. Rep. 6, 26; cf. id. N. D. 2, 59, 147; and: illa, quae sunt extra, outward goods (ta exô), id. Fin. 5, 23 fin.:

    sint extra licet usus belli,

    remain aloof, Quint. 1, 10, 48 Spald.—With verbs of motion:

    ut nulla pars hujusce generis excederet extra,

    Cic. Univ. 5:

    ubi jam nihil tale extra fertur,

    Cels. 7, 27:

    cum extra fulgorem spargunt,

    Plin. 37, 8, 37, § 117:

    ad causam extra arcessitum,

    Quint. 5, 12, 4; cf.:

    extra petita,

    id. 5, 11, 44.— Comp. in nearly the sense of the positive:

    Exteriusque sitae (urbes) bimari spectantur ab Isthmo,

    situated without, Ov. M. 6, 420:

    vasa intrinsecus et exterius crasse picari (jubebat),

    on the outside, externally, Col. 12, 44, 5.—
    B.
    Transf., to indicate that which, being beyond or outside of a thing, forms an exception or addition to it, except, besides.
    1.
    So freq. in the expression extra quam, in conditional sentences usually extra quam si, like praeterquam, except that, unless that, except in case (orig. in the civil law lang.; elsewh. rare): VTEI. EA. BACANALIA. SEI. QVA. SVNT. EXTRAD. QVAM. SEI. QVID. IBEI. SACRI. EST, etc., S. C. de Bacch. fin.; cf.

    respecting this senatusconsultum in Livy: ut omnia Bacchanalia diruerent: extra quam si qua ibi vetusta ara aut signum consecratum esset,

    Liv. 39, 18, 7:

    si addat exceptionem hanc: extra quam si quis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 33, 56; cf. id. Att. 6, 1, 15; Liv. 38, 38, 9; Dig. 43, 12, 1, § 16:

    extra quam qui, etc.,

    Liv. 26, 34, 6:

    postulat is, quicum agitur, a praetore exceptionem: extra quam in reum capitis praejudicium fiat,

    Cic. Inv. 2, 20, 59.—
    b.
    Beyond the technical lang.:

    negant, sapientem suscepturum ullam rei publicae partem, extra quam si eum tempus et necessitas coëgerit?

    unless. Cic. Rep. 1, 6: extra quam si nolint fame perire, id. Inv. 2, 57, 172.—
    * 2.
    Additional, for the more usual praeterea, besides, extra, additional:

    quaedam, inquit, pluris sunt quam venierunt, et ob hoc aliquid mihi extra pro illis, quamvis empta sint, debes,

    Sen. Ben. 6, 15, 2.
    II.
    Praep. with acc. (rarely following its case:

    urbem extra,

    Tac. A. 13, 47; in late Lat. sometimes also with abl., as extra fano, extra sanctuario, Hyg. de Lim.; cf. Salmas. ad Capitol. Ver. 9, p. 431), outside of, without, beyond.
    A.
    Lit.: aut intra muros aut extra, Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 391 ed. Vahl.);

    imitated by Horace: Iliacos intra muros peccatur et extra,

    Hor. Ep. 1, 2, 16: quid sic te extra aedes exanimata eliminas? Enn. ap. Non. 39, 4 (Trag. v. 290 ed. Vahl.):

    NEVE EXTRAD VRBEM SACRA QVISQVAM FECISE VELET, S. C. de Bacchan.: extra portam Collinam,

    Cic. Leg. 2, 23, 58:

    extra Peloponnesum,

    id. Rep. 2, 4:

    extra provinciam,

    Caes. B. G. 1, 10 fin.:

    extra ostium limenque carceris,

    Cic. Tusc. 5, 5, 13; so,

    extra limen Apuliae,

    Hor. C. 3, 4, 10 et saep.—With abstract substantives:

    esse extra noxiam,

    Ter. Heaut. 2, 3, 57:

    extra noxiam,

    id. Hec. 2, 3, 3:

    extra noxam, extra famam noxae,

    Liv. 34, 61, 9; cf.:

    ut extra ruinam sint eam, quae impendet,

    beyond, apart from, Cic. Att. 11, 24, 2:

    extra causam esse,

    id. Caecin. 32, 94; so,

    extra hanc contentionem certamenque nostrum,

    id. Div. in Caecil. 12, 37:

    extra ordinem,

    id. Prov. Cons. 8, 19; id. Clu. 31, 85; id. Fam. 6, 5, 6:

    extra quotidianam consuetudinem,

    Caes. B. C. 3, 85, 3:

    extra numerum,

    Plaut. Men. 1, 3, 1; Cic. Par. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 18, 59:

    extra modum,

    Cic. de Or. 3, 11, 41:

    extra jocum,

    joking apart, seriously, id. Fam. 7, 16, 2 et saep.: ne quo ad cenam exiret extra consilium meum, without my advice, Titin. ap. Non. 95, 2; cf.:

    ipsi medium ingenium, magis extra vitia quam cum virtutibus,

    Tac. H. 1, 49:

    extra honorem,

    Suet. Claud. 14; Plin. 2, 59, 60, § 150. —With verbs of motion:

    imperatores in medium exeunt extra turbam ordinum,

    beyond, Plaut. Am. 1, 1, 68:

    extra portam deducere,

    id. Capt. 3, 5, 78; cf.:

    extra portam perire,

    id. Mil. 2, 4, 7:

    fines terminique, extra quos egredi non possim,

    Cic. Quint. 10, 35; cf.:

    extra cancellos egredi,

    id. ib. §

    36: extra modum sumptu et magnificentia prodire,

    id. Off. 1, 39, 140:

    ut extra tabulam non emineat,

    Cels. 6, 7, 9 et saep.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), in indicating an exception or addition (= praeter).
    1.
    Excepting, except: optumam progeniem Priamo peperisti extra me (= me exceptā), Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 83 ed. Vahl.):

    extra unum te,

    Plaut. Am. 2, 2, 203; cf.:

    extra unum Palaestrionem,

    id. Mil. 2, 2, 6:

    extra unam aniculam,

    Ter. Ph. 1, 2, 48:

    extra ducem paucosque praeterea reliqui primum in ipso bello rapaces, deinde, etc.,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    vacationem militiae esse extra tumultum Gallicum,

    id. Phil. 5, 19, 53:

    ad haec, quae interrogatus es, responde: extra ea cave vocem mittas,

    Liv. 8, 32, 8.—
    * 2.
    Besides, in addition to:

    quod Cato si voluit, extra familiam debuit dicere vilicum et vilicam,

    Varr. R. R. 1, 18, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > extra

  • 19 largitor

    1.
    largītor, āri, false read. for largiri te, Plaut. Trin. 3, 3, 14; v. Ritschl ad h. l. and proleg. p. 68.
    2.
    largītor, ōris, m. [largior], a liberal giver, a bestower, granter, dispenser, distributer, imparter.
    I.
    In gen. (rare;

    not in Cic.): multarum rerum ac maxume pecuniae largitor,

    Sall. J. 95:

    largitor voluntarius repente senatus factus,

    Liv. 6, 16:

    minime largitore duce,

    liberal, id. 6, 2; cf.

    praedae,

    id. 9, 42:

    Bacche, sacri largitor laticis,

    dispenser, Sil. 7, 164.—
    II.
    In partic., in a bad sense, a briber (class.):

    exsistunt in re publica plerumque largitores et factiosi,

    Cic. Off. 1, 19, 64:

    cujuscumque tribus largitor esset,

    id. Planc. 15, 37:

    Lentulum largitorem et prodigum non putat,

    a spendthrift, squanderer, id. Cat. 4, 5, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > largitor

  • 20 Lucus

    1.
    lūcus, i, m. [luceo, the shining, i. e. open place in the wood], a wood, grove, or thicket of trees sacred to a deity.
    I.
    Lit.:

    Silani lucus extra murumst est avius crebro salicto oppletus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 8:

    lucus est arborum multitudo cum religione, nemus vero composita multitudo arborum, silva diffusa et inculta,

    Serv. Verg. A. 1, 310; cf. id. ib. 1, 441;

    11, 316: vos jam, Albani tumuli atque luci, imploro,

    Cic. Mil. 31, 85:

    lucus frequenti silvā septus,

    Liv. 24, 3:

    nemora in domibus sacros imitantia lucos,

    Tib. 3, 3, 15:

    virtutem verba putas et Lucum ligna,

    Hor. Ep. 1, 6, 31:

    Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus,

    Quint. 10, 1, 88:

    nemoris sacri lucos tenere,

    Sen. Herc. Oet. 956.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., a wood ( poet.):

    aut quos Oceano propior gerit India lucos,

    Verg. G. 2, 122:

    alto in luco,

    id. A. 11, 456.—
    B.
    Wood: nec quicquam positum sine luco, auro, ebore, argento, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 179 P.
    2.
    Lūcus, i, m. [1. lucus], the name of several cities in Gaul and Spain, of which the most important was Lucus, a city of the Vocontii, also called Lucus Augusti, now Lucim, Tac. H. 1, 66; Plin. 3, 4, 5, § 37.
    3.
    lūcus, ūs, m., i. q. lux, light:

    cum primo lucu,

    at daybreak, Ter. Ad. 5, 3, 56 (dub.;

    Fleck. and Ussing, luci): noctu lucuque,

    Varr. L. L. 5, 19, § 99 Müll. (ex conj.; al. noctulucus).

    Lewis & Short latin dictionary > Lucus

См. также в других словарях:

  • sacri — sacri, sacrid see sacre v.1 …   Useful english dictionary

  • Sacri Monti de Piamonte y de Lombardía — Saltar a navegación, búsqueda Sacri Monti del Piamonte y la Lombardía1 …   Wikipedia Español

  • Sacri Monti du Piémont et de Lombardie — Sacri Monti du Piémont et de Lombardie * …   Wikipédia en Français

  • Sacri Monti — du Piémont et de Lombardie L UNESCO a inscrit les Sacri Monti du Piémont et de Lombardie au patrimoine mondial de l Humanité en 2003. Sommaire 1 Source 2 Histoire 3 Le mont sacré ou « nouvelle Jérusalem » de …   Wikipédia en Français

  • Sacri Monti du Piemont et de Lombardie — Sacri Monti du Piémont et de Lombardie L UNESCO a inscrit les Sacri Monti du Piémont et de Lombardie au patrimoine mondial de l Humanité en 2003. Sommaire 1 Source 2 Histoire 3 Le mont sacré ou « nouvelle Jérusalem » de …   Wikipédia en Français

  • Sacri monti du piémont et de lombardie — L UNESCO a inscrit les Sacri Monti du Piémont et de Lombardie au patrimoine mondial de l Humanité en 2003. Sommaire 1 Source 2 Histoire 3 Le mont sacré ou « nouvelle Jérusalem » de …   Wikipédia en Français

  • Sacri Monti — Sacro Monte di Domodossola Die Sacri Monti im Piemont und in der Lombardei sind seit 2003 ein Bestandteil des UNESCO Weltkulturerbes in Norditalien. Die neun Sacri Monti (Heilige Berge) von Norditalien sind weitläufige Kapellenanlagen und andere… …   Deutsch Wikipedia

  • Sacri Monti of Piedmont and Lombardy — Infobox World Heritage Site WHS = Sacri Monti of Piedmont and Lombardy State Party = ITA Type = Cultural, Naturalistic Criteria = ii, iv ID = 1068 Region = Europe and North America Year = 2003 Session = 27th Link =… …   Wikipedia

  • SACRI — sacris …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Quattro pezzi sacri — Altersfoto Verdis 1899 Quattro pezzi sacri (Vier geistliche Stücke) sind ein Zyklus von kirchenmusikalischen Vokalwerken des italienischen Komponisten Giuseppe Verdi. Der vierte Teil, das 1895 1896 entstandene Te Deum, gilt, abgesehen vom Stabat… …   Deutsch Wikipedia

  • Anni Sacri — Template:20th century persecutions of the Catholic Church Anni Sacri ( March 12, 1950) issued on the twelfth anniversary of his coronation, is an encyclical of Pope Pius XII on a program combating atheistic propagandaThe encyclical states, the… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»